Wegcode wordt ‘Code van de openbare weg’

De nieuwe ‘Code van de openbare weg’ vervangt binnenkort de Wegcode. Het 50 jaar oude wetboek was dringend aan een herziening toe. Met een passende naamsverandering en een nieuwe logica wordt niet langer vanuit de auto vertrokken, maar staat het eerlijk verdelen van de ruimte centraal. De manier waarop we naar de publieke ruimte kijken is bepalend voor de keuzes die we maken bij de inrichting ervan. We juichen deze nieuwe aanpak dus toe! Met Infopunt Publieke Ruimte, het kenniscentrum van de Voetgangersbeweging, verzamelen we al jaren goede voorbeelden uit Vlaanderen en Brussel en verspreiden we deze visie.

Wat verandert er voor voetgangers?

• Het parkeren van tweewielers (fietsen, bromfietsen, motorfietsen) op de trottoirs moet altijd 1,5 m vrije doorgang laten voor de voetgangers (art. 20);

• Of het nu op of naast de rijbaan is, de afstand tussen een bewegend voertuig en een voetganger moet minstens 1 meter zijn, en 1,5 meter buiten de bebouwde kom. Dit geldt voor alle voertuigen (art. 34);

• Een kruispunt diagonaal oversteken mag waar er een verkeersbord “vierkant groen voor voetgangers” is (art. 33);

• Groepen voetgangers die ‘s avonds of ‘s nachts reizen kunnen nu kiezen tussen het gebruik van verlichting (één aan de voorkant en één aan de achterkant van de groep) of het dragen van een retro-reflecterende vestje voor elk lid van de groep (art. 44).

• Parkeerverbod en verbod op stilstaan (fietsen en steps) op blindegeleidingstegels (art. 22);

• Wanneer er niet genoeg ruimte is om een fietspad aan te leggen, maar wanneer het verkeer op de rijbaan gevaarlijk kan zijn, kan de wegbeheerder fietsen op trottoirs toestaan. Op deze gedeelde trottoirs behouden voetgangers absolute voorrang (art. 11).

• Speedpedelecs: Nieuwe toegang tot voetgangerszones, stapvoets en met respect voor voetgangers en andere weggebruikers (art. 29);

Hoe staat de Voetgangersbeweging tegenover deze wijzigingen?

De regel omtrent het parkeren van tweewielers op voetpaden vormt een belangrijke wijziging. Een herverdeling van de bestaande parkeerruimte, met meer fietsenstallingen, is hierbij noodzakelijk. Uit de Voetgangersbarometer is gebleken dat 65% van de voetgangers hinder ondervindt van obstakels op het voetpad. Het gaat om gestalde fietsen, maar ook tal van andere voorwerpen. Maar liefst 82% vindt brede, goed onderhouden voetpaden die vrij zijn van obstakels belangrijk om te voet gaan te stimuleren. Het voetpad zou een rode loper moeten zijn in plaats van een hindernissenparcours.

Het is nodig dat er over het algemeen meer aandacht komt voor het vrijhouden van blindegeleidelijnen! Dit geldt bv. ook bij het buiten zetten van vuilbakken, papier en karton, etc. Het verbod op parkeren en stilstaan op blindegeleidingstegels is een belangrijke stap naar meer bewustwording.

We roepen op om voorzichtig om te springen met het toelaten van fietsen op trottoirs bij gebrek aan veilige ruimte. In uiterste nood moet het mogelijk zijn, maar wegbeheerders mogen niet nalaten om het gevaarlijke verkeer op de rijbaan aan te pakken met snelheidsmaatregelen, verminderen van het aantal voertuigen of infrastructurele maatregelen. Zo krijgen zowel fietsers als voetgangers de ruimte die ze nodig hebben. Het gedeeld gebruik van een beperkte ruimte door voetgangers en fietsers is in de praktijk voor geen van beiden ideaal en voor kwetsbaardere weggebruikers vaak problematisch. Regelmatig krijgen we meldingen van dergelijke situaties waar conflicten ontstaan.

Bij het stapvoets toelaten van speedpedelecs in voetgangerszones zal handhaving een belangrijke rol spelen en net zoals bij fietsers geldt dat bestuurders moeten afstappen bij een grote dichtheid van het voetgangersverkeer.

Van kracht tegen herfst 2025

De nieuwe regels zouden ingaan tegen de herfst van 2025. We zijn alvast blij met de komst van deze nieuwe Code van de openbare weg en de aandacht voor voetgangers en actieve mobiliteit in het algemeen!